Wat is hypnose nu echt

Hypnose is een toestand waarin het bewustzijn ontspant en het onderbewustzijn aandachtig is.

Kort gezegd: hypnose is een staat van trance onder begeleiding van de hypnosecoach. Trance is dan weer een staat van hyperfocus. Wie in trance verkeert, is zo scherp gefocust dat al de rest hem of haar even ontgaat. Een goed voorbeeld is een kind dat een videospelletje speelt: totale focus — het kind verkeert in trance. Als een ouder zegt dat het etenstijd is, hoort het kind het niet eens! De ouder moet zichzelf herhalen, of harder spreken, of op één of andere manier de aandacht van het kind opeisen om het kind uit de trance te halen. Op dat moment is de hyperfocus op het spel weg.

Hypnose is een ontspannende ervaring.

Trance is een volledig natuurlijk fenomeen, en is dus niets om bang voor te zijn. We gaan overigens allemaal elke dag verschillende keren spontaan in trance, hetzij door een goed boek te lezen, een spel te spelen, gefascineerd naar iemand te luisteren, een bekende route met de auto te rijden, noem maar op.

Vaak gaat dit gepaard met diepe lichamelijke ontspanning, maar wie in hypnose is, slààpt niet en is niet onbewust, dat is één van de populaire mythes die over hypnose de ronde doen. Wie in hypnose is, neemt nog steeds alles in zijn omgeving waar, zoals geluiden en geuren. Een deel van de tijd heeft men ook de ogen open en heeft men een gesprek met de hypnotiseur.

Het verschil met gewoon bewustzijn is dat in hypnose het onderbewustzijn sterk geactiveerd wordt. Het onderbewustzijn is dat deel van onze geest dat vatbaar is voor suggestie. Het is dus ook daar dat onze gewoonten, angsten, herinneringen, en ‘triggers’ opgeslagen zijn.

Een goed voorbeeld is, voor de rokers onder ons, het rookgedrag. Een typische trigger kan zijn: “ik ben nerveus, dus ik heb een sigaret nodig”. Dat is een suggestie die zich in de loop der tijd in ons onderbewustzijn genesteld heeft. Het is net daarom dat het zo moeilijk is om te stoppen met roken, want welke methodes gebruikt men daarvoor? ‘Karakter’ (dwz. het bewustzijn dat beslist om te stoppen) of nicotinepleisters hebben helemaal geen vat op die onderbewuste triggers. Om iets aan die triggers te veranderen, moeten we een methode gebruiken die iets aan het onderbewustzijn kan veranderen…

Stoppen met roken wordt gemakkelijk — met hypnose.

Hypnose kan dat. Zo kan de hypnotiseur bovenstaande suggestie wijzigen in “als ik nerveus ben, neem ik 3x diep adem en ontspan ik.” Wég is de link met de sigaret, en dus ook de behoefte. Dit alles zonder de neveneffecten die vaak gepaard gaan met chemische oplossingen.

Waar kunnen we hypnose mee vergelijken?

Hypnose is best te vergelijken met dagdromen, onder begeleiding. U bent even ‘weg’ uit de realiteit maar waar u van droomt, lijkt wel even echt en tastbaar als de échte realiteit. Na een tijdje is de dagdroom voorbij en bent u weer ‘terug’. Het is dus niét zo dat u in hypnose kan ‘blijven steken’ — dat is weer een andere populaire mythe. De hypnosetoestand is sowieso tijdelijk, maar de resultaten zijn blijvend.

Hoe werkt het?

Hoe hypnose precies werkt, is nog steeds niet helemaal duidelijk. We weten wel dàt het werkt. We weten ook dat het verschil in hersenactiviteit tussen niet-hypnose en hypnose meetbaar is, en dus ook wetenschappelijk is vastgesteld. Immers, wanneer we in hypnose gaan, produceren onze hersenen vooral thèta-golven, net zoals bijvoorbeeld wanneer we dagdromen.

De gaande theorie om hypnose te verklaren, gaat er vanuit dat onze persoonlijkheid, of laten we zeggen onze ‘geest’, onderverdeeld is in 2 delen: het bewustzijn en het onderbewustzijn. De theorie zegt dat we in hypnose veranderingen kunnen aanbrengen in het onderbewustzijn.

Het bewustzijn is dat deel van onze geest waar het rationele denken huist. Onze emoties, angsten en gewoonten huizen dan weer in ons onderbewustzijn. Beide vormen van bewustzijn werken tegelijkertijd; ons bewustzijn vooral wanneer we wakker zijn, ons onderbewustzijn altijd – ook als we slapen. Dus als we dromen tijdens onze slaap, is dat een activiteit van ons onderbewustzijn, net als dagdromen overigens. Doen we iets dat we gewend zijn, dan is ook dat een activiteit van het onderbewustzijn. Daarom kunnen we bijvoorbeeld met het grootste gemak met de auto een bekende route afleggen terwijl we een gesprek voeren.

Bewustzijn en onderbewustzijn

Wanneer we in staat van hypnose zijn, wordt het bewustzijn afgezwakt en wordt het onderbewustzijn aangescherpt. Op die manier is het mogelijk om in hypnose slechte gewoonten af te leren, goede gewoonten aan te leren, negatieve emoties los te laten en dergelijke meer.

Bewustzijn en de kritische factor

In ons bewustzijn zit ook onze zgn. ‘kritische factor’, dwz. dat deel van onze geest dat alle informatie die onze hersenen ontvangen (zoals beelden, geluiden enz.) automatisch filtert aan de hand van onze vorige ervaringen. Het huist in het( reticulair activatiesysteem) het menselijk brein in onze hersenen. Zien we een hond en horen we hem blaffen? Dat aanvaardt de kritische factor omdat we weten dat dat ‘klopt’. Zien we een hond en horen we hem miauwen? Dan versterkt onze focus (we zijn op onze hoede) omdat onze kritische factor zegt: ‘dit klopt niet’. Het is immers niet in overeenstemming met onze vorige ervaringen.

De kritische factor is belangrijk voor onze overleving. Hij zorgt ervoor dat we zaken opmerken die niet normaal zijn, en dus onze aandacht vereisen. Maar zaken die we gewend zijn, worden door de kritische factor niet meer gefilterd.

Wat als de kritische factor niet helpt, maar hindert?

Tegelijkertijd kan die kritische factor een hindernis zijn, want hij filtert aan de hand van vorige ervaringen én overtuigingen, dus ook onze vooroordelen. Als we met andere woorden overtuigd zijn in iets dat niet klopt, zal de kritische factor eerder een hindernis zijn, want hij maakt het moeilijk zo’n overtuiging te weerleggen. De kritische factor is dus eerder storend wanneer we slechte gewoonten en negatieve overtuigingen hebben, want hij zorgt ervoor dat we die zo veel mogelijk behouden.

Wie bijvoorbeeld bang is van spinnen, zal bij het zien van een spin de kritische factor activeren en de spin als een gevaar zien. Om de angst voor spinnen te overwinnen, moeten we de associatie die we maken tussen spinnen en gevaar uitschakelen in ons onderbewustzijn. Maar onder gewone omstandigheden zal onze kritische factor, die instaat voor onze overleving, dit niet toelaten.

Echter, als we tijdelijk de kritische factor kunnen onderdrukken, dan de associatie tussen spinnen en gevaar wegnemen, en vervolgens de kritische factor terug activeren, is het probleem opgelost. En dat is wat we doen met hypnose. Het is net daarom dat hypnose zo’n effectieve manier is om oude, diepgewortelde problemen snel aan te pakken. Wilskracht is hiervoor niet nodig — we omzeilen tijdelijk de kritische factor en zetten de foute associatie(s) recht.